Tunguskafan hefur verið þekkt tól í austrænum tannlækningum í mörg þúsund ár. Undanfarið hefur vísindaheimurinn glaðvaknað fyrir kostum tungusköfunnar. Ekki er langt síðan breskir og bandarískir tannlæknar sögðu tungusköfuna tvisvar sinnum mikilvægari en tannburstann.  Engin sérstök hefð er fyrir notkun tungusköfu á Íslandi. Það kann að breytast á næstunni þegar fleiri ná að kynnast kostum góðrar tungusköfu og víst er að vaxandi áhugi á jógafræðum hefur mikil áhrif. Tunguskafan er í raun einfalt tól sem virkar best þegar hún er úr einhverskonar málmi eða málmblöndu. Viska aldanna vitnar um að yfir nóttina safnist það sem kallað er “ama” á tunguna, eða eiturefni sem geta ýtt undir veikindi og/eða sýkingar. Þetta hefur m.a. lengi verið kennt í jógavísindunum. En skoðum málið betur með augum nútíma vísindanna: Dr. Nathan Bryan, sérfræðingur í sameindafræði og genarannsóknum við Baylor læknaháskólanum í Texas segir að regluleg notkun á tungusköfu ýti undir framleiðslu vinalegu bakteríanna sem örvi framleiðslu köfnunarefnis oxíðs (nitric oxíðs). Af hverju skiptir það máli? Köfnunarefnis oxíð hefur gríðarleg áhrif á virkni stofnfruma líkamns til hins betra. Hlutverk stofnfruma er að halda okkur ungum en þær blása nýju lífi í gamlar frumur. Semsé tungusköfun heldur okkur ungum. Kannski augljóst þegar grannt er skoðað: Tungan þekur nánast þriðjung munnsins. Yfirborð tungunnar er þakið litlum totum sem hefur verið líkt við þykkt teppi. Það gerir yfirborð hennar viðkvæmt fyrir rotnun, matarleifum og bakteríum. Sannað hefur verið að þessi kokteill sem safnast á tunguna getur orsakað andremmu, skán og tannskemmdir. Stílfað yfirborð tungunnar minnkar einnig bragðskyn. Hér er eru ennþá fleiri dæmi úr vísindaheiminum: “Bakteríkur á tungu orsaka andremmu í 80 til 90% tilfella.” Heimild: American Association for Dental Research. “Hreinsun tungu eftir að hafa borðað feitan, sterkan og klístraðan mat skiptir jafnmiklu máli og að nota svitalyktaeyði eftir sturtu.” Heimild: Dental Economics. “Tunguskafa dregur úr tannskemmdum. Skán sem innheldur Streptococci tífaldast á viku ef tungan er ekki hreinsuð.” Heimild: Journal of American Dentistry. “Tunguskafa dregur úr tannskemmdum við tannrót.” Heimild: Australian Dental Journal. “Tunguskafa endurræsir bragðlauka – færir okkur dýpra bragðskyn.” “Óhreinn munur finnur ekki fíngerða bragðið af matnum.” Heimildir: Journal of Prosthetic Dentistry. “Hreinsun tungu með tungusköfu bætir bragðskyn, sérstaklega af beisku og salti.” Heimild: Journal of Clinical Periodontology. Góð munnheilsa helst í hendur við almennt hreinlæti – hrein tunga er ekki undanskilin (aftur: hún þekur 1/3 af munni). Ástæðan: “Það dregur úr að skaðlegar bakteríur komist niður í maga og inn i blóðrás.” Heimild: Biomedcentra Oral Health. En kannski það allra allra mikilvægasta: "Hreinsun tungu dregur úr hættu á hjartasjúkdómum – vegna þess að það er samband milli lélegar munnheilsu, tannholdsvandamála og aukinnar hættu á hjarta- og æðasjúkdómum.” Heimild: British Medical Journal. "Tannholdsvandamál hafa verið tengd sykursýki, kransæðasjúkdómum og heilablóðföllum. Tungan er uppspretta meiriháttar lífríkis sem getur orsakað þessa sjúkdóma og hefur líklega almenn kerfisbundin áhrif.” Heimild: Dental Economics. "Léleg munnumhirða, notkun sýkladrepandi munnskols og sýklalyfanotkun geta drepið allar bakteríur í munni og hindrað framleiðslu köfnunarefnis oxíðs sem gerir sjúklinga útsettari fyrir CVD (hjarta- og æðasjúkdómum).” Heimild: News Medical Life Science (ágúst 2017) Dr. Nathan Bryan, Baylor læknaháskólinn í Texas, USA. Nú kunna margir að spyrja af hverju er ekki nóg að bursta tunguna með tannbursta? 1. Tannbursti nær ekki að hreinsa tunguna jafn djúpt og tunguskafa. 2. Vel hönnuð tunguskafa nær þangað sem tannbursti nær aldrei, sem er aftast á tunguna. 3. Þú kúgast ekki við notkun vel hugsaðrar tungsköfu. 4. Þú nærð daglega burtu 75% af slæma stöffinu sem safnast upp og veldur andremmu með notkun tungusköfu en aðeins við 45% með tannbursta. Niðurstaða klínískrar rannsóknir þess efnis var birt í hinu virta Journal of Periodontalogy. Önnur spurning sem oft vaknar er hvort munnskol dugi ekki til? Svarið er nei. Það drepur allar bakteríur. Líka þær góðu sem halda okkur heilbrigðum. HÉR er flott myndband um hvernig nota má tungusköfu. Áhugaverðustu tungusköfurnar í dag! Ps: William Osler faðir nútímalæknisfræðinnar á að hafa haft á orði að hrein tunga, skarpur hugur og skýr sjón væri frumburðarréttur okkar alla daga. Heimildir m.a. https://aap.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1902/jop.2004.75.7.1009?url_ver=Z39.88-2003&rfr_id=ori%3Arid%3Acrossref.org&rfr_dat=cr_pub%3Dpubmed https://www.princedentalcare.com/are-toothbrushes-or-tongue-cleaners-more-effective/

Nú þegar fjölmargar vísindalegar rannsóknir styðja að hugleiðsla getur auðveldlega dregið úr daglegi streitu, fært okkur innri frið og bætt líkamlega og andlega líðan okkar, er ekki svo galið að skoða nánar hver áhrifin geta verið og nefna dæmi um hvernig hægt er að hugleiða með lítilli fyrirhöfn, líka þegar við þurfum mest á því að halda. Hugleiðsla er til í ýmsum myndum og á rætur í flestum menningarsamfélögum.

Umræðan um mikilvægi glútamíns komst lok á flug á Íslandi. Reynslumiklir næringarþerapistar mæla gjarnan með L-glútamíni (sem er inntökuformið á glútamíni) sem fyrstu hjálp þegar meltingin er stöðugt að angra fólk. Þeir sem kafa dýpra vita að ef meltingin er í umtalsverðu ójafnvægi duga meltingargerlar, vítamín og bætiefni ekki alltaf til.  Fyrst þarf að græða upp ristilinn og meltingarkerfið í heild sinni. Það á L-glútamín svo sannarlega stóran þátt í að gera. Það áhugaverða við þessa mikilvægu amínósýru er að um leið og hún græðir ristilinn, róar hún hugann og slær á sykurþörf. Það kemur heim og saman við hugmyndir marga um að vitið og hugrekkið (gut) búi í meltingarveginum.

Tími frjókornaofnæmis er runnin upp. Margir sem glíma við það eru farnir að fá hnút í magann yfir sumrinu. Frjókornaofnæmi lýsir sér m.a. í nefrennsli, hnerra, tárarennsli, hósta og kláða í augum og gómi. Hægt er að grípa til margra góðra náttúrulegra ráða gegn frjókornaofnæmi. Það er líka mikilvægt að að huga vel að mataræðinu á meðan þetta tímabil gengur yfir. Samkvæmt Ayurveda fræðunum fellur frjókornatímabilið undir kafa (kapha), þegar jörðin er blaut og þung og loftið ennþá svalt. Á þessum umbrotatímum eru einmitt frjókornin að leysast úr læðingi sem trufla lífsgæði marga á meðal okkar.

Sérfræðingarnir hjá Viridian hafa lagt mikið á sig til finna út úr því hvernig við getum losað okkur við eða minnkað sykurlöngun okkar til framtíðar. Eftir mikla rannsóknarvinnu varð niðurstaðan hárfín blanda króms, kanilsextrakts og alfa línólín sýru. Sú eðalblanda hefur m.a. slegið í gegn í Bretlandi. Og ástæðan? Jú, hún virkar. Og það á aðeins 7 dögum og jafnvel um alla framtíð. Nú má bæði fá 7 daga og 30 daga sykurhreinsun í netverslun Systrasamlagsins.

Niðurhal ljóssins og Niðurhlaðið, tvö verka Fríðu Kristínar Gísladóttur, verða til sýnis og sölu í Boðefnagalleríi Systrasamlagsins frá og með fimmtudeginum 28. mars. Verkin málar Fríða í kærleiksvitund með þeim ásetningi að veita vellíðan og að lyfta upp orku þess rýmis sem verkin eru staðsett í. FrÍða málar í hugleiðslu og fullkomnu trausti um að ástin flæði í gegnum hendur hennar. Í tilefni fimmtudagsins ætlar hópur kvenna sem Fríða tilheyrir; SeiðGyðjan (sannarlega gyðjur, hver og ein þeirra) að tengja inn í hjartað með trommuslætti og söng til að miðla kærleika, gleði, visku og krafti. Þær ætla meðal annars að magna upp seið við eldstæði í porti Systrasamlagsins. Systur bjóða upp á göróttan drykk milli 17-19 og seiðandi súpa mallar í pottinum fyrir þá sem vilja kaupa sér djúpa næringu. 15% verður af öllum vörum í verslun og líka bláum matcha. Allir eru velkomnir. Með verkunum sínum, Niðurhal ljóssins og NiðurHlaðið vill Fríða minna á að við höfum öll aðgang að kærleiksríkustu vitund alheimsins. Við erum öll tengd við almættið. Og þegar við hlúum að okkur sjálfum og ræktum sjálfsást eflum við þessa tengingu. Þannig heiðrum við okkur sjálf og almættið.  “Það eina sem við þurfum að gera er að sleppa því að hafa áhyggjur. Þegar við biðjum kærleiksorkuna að streyma í gegnum okkur, hugsa fyrir okkur og vinna með okkur, gengur allt betur,” segir Fríða. Meira um Fríðu Kristínu Gísladóttur: Fríðu varð snemma ljóst að hún ætlaði að vera listamaður. Þegar hún var sextán ára vann hún samkeppni við að gera myndverk á framhlið Ísbjörnsins sem þá var fiskvinnsla á besta stað á Seltjarnarnesi (ekki langt frá gamla Systrasamlaginu). Síðan lá leið hennar í Myndlistar- og handíðarskóla Íslands. Um tíma stóð hugur hennar til að fara í fatahönnun. Hún fór í þeim tilgangi til Spánar í nám við Artes y Offcios á Malaga. Dvölin á Spáni var þó lengri og öðruvísi en Fríða ætlaði því þar byrjaði  hún að vinna sem módel og stýrði líka mörgum tískuþáttum fyrir blöð og tímarit. Um aldamótin tók hún upp þráðinn í myndlistinni, lærði meira og hóf að mála olíumálverk og hefur ekki stoppað síðan.  Fríða hefur mikla ástríðu fyrir litum og hefur tilhneingu til að kafa inn í ákveðna liti. Ást hennar og tenging við náttúruna og æðri vitund er augljós. Verk hennar hafa farið út um allan heim. Nýverið fékk hún birt verk eftir sig í þekktu tímariti um menningu og listir í New York og var þar í hópi heimsfrægra listamanna. Blaðið er styrkt af Havard og er dreift í alla helstu listaskóla og listasöfn. Í júlí verður hún með sýningu í Gallerí Göng í Hàteigskirkju og í águst verður hún með à samsýningu i Zürich i Swiss. Fríða hefur haldið 15 einkasýningar og fjölda samsýninga. Hún er ein af listamönnunum sem reka gallerí ART67, við Laugaveg 61 Það er ekki síður áhugavert að nefna myndir hennar Niðurhal ljóssins og Niðurhlaðið muni prýða og verma Systrasamlagið, einmitt þegar niðurhal ljóssins er mest. Sýningarstóri Boðefnagallerísins er Anna Kristín Þorsteinsdóttir.      

Í indversku lífsvísindunum (Ayurveda), systurvísindum jógafræðanna, er að finna orðið Rasayna. Orðið þýðir allt sem vinnur gegn sjúkdómum og elli, og verndar, umbreytir og endurnýjar orku. Rasayna er ein af átta kvíslum Ayurveda fræðanna sem vert að gefa gaum til að halda í vellíðan og fyrirbyggja sjúkdóma fram á síðasta dag. Út á það ganga indversku lífvísindin; að fyrirbyggja og snúa á ójafnvægi, sem gæti með tíð og tíma valdið illvígum sjúkdómi. Samkvæmt Ayurveda eru Tulsi og jurtablandan Chyawanaprach tvær af þrjár öflugstu sem styrkja Rasayna ásamt túrmerki. Það heyrir margt áhugavert undir Rasayna. Orðið kemur úr Sanskrít og merkir í bókstaflegri merkingu slóð (ayana) kjarnans (rasa), eða slóðin að kjarnanum. Þar er fjallað um hvernig við getum safnað okkur saman á ný og bætt lífsgæði okkar. Eins og allt í þessum fræðum snýr Rasayna að ræktun hugar og líkama og því að næra andann. En þar sem um yfirgripsmikil fræði er að ræða einbeitum við okkur að þeim jurtum og þeirri jurtablöndu sem indversku lífsvísindin segja að verndi okkur hvað mest og best. Flestir þekkja túrmerik en færri hinar tvær, semsé, Holy basil, oft kölluð Tulsi og svo Chyawanaprash, sem er fornsöguleg jurtablanda. Margir þekkja hana sem kafasultuna. Lífselexírinn Chyawanaprash Samkvæmt Ayurveda er Chyawanaprash eitt öflugasta náttúrumeðalið til að kveikja meltingareldinn og styrkja um leið ónæmiskerfið. Sultan er sögð auka upptöku næringar, skerpa minnið, vera blóðhreinsandi, styrkja hjarta, þétta húð og næra vöðva. Það síðastnefnda er vegna þess að með bættri meltingu eykur Chyawanaprash upptöku próteina. Þannig eykst þróttur og þrek sem heldur okkur ungum á öllum aldri. Það kemur því tæpast á óvart að Chyawanprash – sem er gefin uppskrift að í hinum 5000 ára vedísku ritum- sé flokkuð sem sjálfur lífselexírinn; einhverskonar “lýsi” indversku lífsvísindanna. En hvað er það sem gerir Chyawanprash svona merkilegt? Flestum ber saman um að það sé hin hárfína blanda af hunangi, kryddum og amilaki sem er mjög C-vítamínríkur ávöxtur og ein þekktasta jurtin í Ayurveda. Amilaki er í senn súr, herpandi og beisk og kemur einkum jafnvægi á pitta (sem er eldur og stjórnar meltingunni og vatn) og virkar líka vel á vata (loft og eter )og kafa (jörð og vatn). Því er hér um svokallaða þrí-dosha jurt að ræða, sem virkar fyrir allar líkamsgerðir og öll kerfi líkamans. Með blöndu af lækningajurtum verður Chyawanaprash líka sæt og sterk. Kafasultan geymir því fimm af sex bragðgæðum Ayurveda og virkar djúpt inn í vefi líkamans. En er eins og allt í þessum fræðum ekki skyndilausn heldur til að neyta yfir lengri tímabil til að njóta ávaxtanna. Aðrar jurtir í Chyawanprash (t.d. frá Banyan) eru kardimommur, svartur pipar, Ashwagandha og fjöldi annarra lækningajurta og krydda, en í litlum mæli þó. Þess vegna hentar kafasultan fólki á öllum aldri, sem gjarnan borðar hana beint upp úr krukkunni eða blandar henni í heitt vatn, heita kúamjólk eða annars konar mjólk eða vökva. En hvað er Tulsi? Holy Basil eða öðru nafni Tulsi er helgasta jurt Indverja. Gjarnan höfð í húsagörðum til að hreinsa og bæta umhverfið. En fyrir líkamann kemur hún jafnvægi á kafa orkuna (jörð og vatn), sem oft er í miklu ójafnvægi hjá Vesturlandabúum sem gjarnan eru þungir og að kljást við bjúg. Það er vegna of mikillar neyslu á sætu og söltu á kostnað þess sem er sterkt, beiskt, herpandi og súrt. Við það myndast slím í líkamanum og við eigum á hættu að þyngjast bæði andlega og líkamlega. Auk þess sem hitastigið í líkamanum kann að fara úr jafnvægi. Tulsi losar um slím í líkamanum, sérstaklega í lungum og öndunarfærum og styrkir hjartað. En er líka þekkt fyrir að halda ofþyngd í skefjum og líkamshita í jafnvægi. En svo má nefna til frekari fróðleiks að Tulsi er flokkuð sem þrí-dosha sattvísk jurt (þ.e. mjög jákvæð). Hún er talin skerpa á skilningavitunum og opna gáttina milli hjarta og huga. Og fyrir þá sem vilja kafa enn dýpra inn í Ayurveda fræðin geta þeir gúgglað að Tulsi er sögð hreinsa áruna. Og er t.d. þess vegna að finna víða í húsagörðum á Indlandi. En það verður vart vísindalega sannað í bráð. TULSI TE & CHYAWANPRASH Í NETSÖLU

Lifrin sér um að qi orkan renni ljúflega í gegnum líkamann en sérhver truflun á því flæði bitnar ekki bara á lifrinni heldur líka öðrum hreinsunarlíffærum. Stöðnun á flæði qi/lífsorkunnar, prönunnar skv Ayurveda, truflar m.a. flæði tilfinninganna og kallar fram pirring og jafnvel reiði. Og öfugt; reiði og pirringur geta stoppað flæði qi/lífsorkunnar með ýmsum afleiðingum. 

Hormónar koma mikið við sögu en líka svefninn, hvíldin, indversku lífsvísindin, kristallar og góðgerlar.

Blár matcha  byggir tilvist sína á blómi sem kallast Butterfly Pea Flower og á sér langan sögu sem austræn lækningajurt. 

Miðvikudaginn 9. janúar hófum við aftur að hugleiða með Ernu Bergmann í hinu óslökkvandi skemmtilega verkefni Slökun í borg. Mantran sem við kirjuðum síðast í Systrasamlaginu og ætlum að halda áfram með næstu miðvikudaga (og jafnvel í 40 daga) hljómar svona: Ardas Bhaee, Amar Das Guru, Amar Das Guru, Ardas Bhaee, Ram Das Guru, Ram Das Guru, Ram Das Guru, Sachee Sahee. Hér er hún á YOUTUBE: Ardas Bhaee er sögð mantran sem er svarar öllum okkar bænum. SMELLIÐ HÉR til að sjá fallega útskýringu á henni:  

Flestum þykja kristallar ákaflega fagrir. Þótt ekki séu allir sammála um mátt þeirra. Þeir sem hafa rýnt í veröldina vita að við erum stjörnuryk innra sem ytra og að við gætum hreint ekki notað farsíma, hlustað á útvarp og magnað hljóð nema vegna kristalla. Um mátt stjörnuryksins (kristalla / orkusteina) vita auðvitað allir djúpvitrar listakonur og -menn. Á Woodstock sagði Joni Mitchell m.a. svo fallega “we are stardust, billon year old carbon, we are golden…” Fallegt. Áhugi á kristöllum fer vaxandi. Á safríku námskeiði í Endurmenntun HÍ um undraveröld gimsteina segir í kynningu að verðmætamat steina sé annað en áður. Áður hafi það byggt á því hvort þeim fylgdi gæfa eða ógæfa og hvort þeir hefðu töfra eða lækningamátt. Í viðskiptum dagsins byggir verðmætamat á lit, fegurð og uppruna. Talað eru um að 3000 steindir séu til á jörðinni en frá 50 – 130 séu eðalsteinar eftir mismunandi skilgreiningum. Flest höfum við lært að þetta snýst að mestu leyti um hörku. Demantur eru með hörkuna 10 en kvars með 7. Smaragður dansar á línunni með hörkuna 7.5 til 8. Eðalsteinar hafa hörkuna 8-10. Náttúran snjallasti skaparinn En hvað sem því líður hafa margir eignast fallega eðalsteina og enn fleiri undursamlega kristalla, sem margir fá að halda sinni lögun og sýna að náttúran er líklega allra besti byggingameistarinn. Semsé sögulega eru kristallar með magnaðan mátt og farvegur áhugverðrar orku og hjálpa okkur að losa um neikvæða orku. Í mörgum tegundum heilsufræða eru kristallar jafn mikilvægir og jurtir og/eða hugleiðsla. Það er alltént nýuppgötvað af vísindamönnum að hugurinn hefur miklu meiri lækningamátt en áður var talið og hvað sem vísindin segja um mátt kristalla (kannski ekki komin þangað enn) fullyrðir stór hluti jarðarbúa að kristallar búi yfir töfrum. Hér er greint frá nokkrum sem eru vinsælir, fallegir og töfrandi. Þeir allra mögnuðustu, segja sumir. Annað er á tæru að við lifum sannarlega í steindri veröld og svo skemmtilega vill til að gömlu góðu nýaldarfræðingarnir hafa byggt brú yfir í nútímavísindin um mátt magra töfrandi steinda. Vinsælustu kristallarnir Nú kemur það sem sagt er um margra af vinsælustu kristöllum jarðarinnar: Fyrstu þrír, rósakvarz, ametýst og glær kvarz eru sagðir þeir allra mögnuðustu og vinsælir eftir því. Rósakvars (Rose quartz) er kristall ástarinnar í öllum formum og myndum. Hann er hjartaopnandi og er því tengdur beint við hjartastöðina. Þessi kröftugi kristall er sagður veita okkur andlega heilun og minnir okkur á að öll erum við partur af sömu heild. Ametýst (Amethyst) dregur nafn sitt frá þjóðsögu um guðinn Bakkus og er því oft tengdur við hóf á drykkju og öðrum slæmum siðum. Rómverjar og Grikkir til forna skreyttu m.a. bikara og önnur drykkjarföng með ametýst til að hafa betur hemil á drykkju sinni. Ametýst er mjög öflugur steinn sem tengist við þriðja augað, krúnustöðina og æðri orkustöðvar og á að gefa beina tengingu í hið andlega. Hann er því mjög góður fyrir bæði heilun og hreinsun.  Glær kvars (Clear quartz)  Án kvars væri heimurinn ekki sá sami. Kvars er notaður í ýmis raftæki eins og klukkur, síma, tölvur og hljóðnema til að leiða og magna bylgjur. Vegna þessara eiginleika sinna er hann oft kallaður höfðingi heilaranna (master healer) í kristallaheiminum. Glær kvars tengir við allar orkustöðvarnar og hjálpar til við að magna orku annara kristalla og steina í kringum sig. Hann er því tilvalinn til notkunar í kristallanet (grid). Lemúríukvars (Lemurian) Talið er að Lemúríukvars hafi verið skilin eftir fyrir okkur jarðarbúa í dag af íbúum týnda landsins Lemúríu. Lemúríukvars er sagður mikill heilari og á að hjálpa til við að draga fram upplýsingar sem hafa verið faldar eða sem við sjáum ekki með berum augum. Lemúríkvars á að hafa verið sendur til okkar til að heila okkur sjálf og heiminn.  Smaragður (Emerald) er stundum kallaður heilarasteinninn og dansar á mörkum þess að vera eðalsteinn. Hann er grænn að lit með dassi af svörtum og hvítum rákum. Áhrifamiklar manneskjur í veraldarsögunni hafa heillast á smarögðum, allt frá Salómon konungi og Kleópötru til Elísabetar Taylor sem skartaði þeim fagurlega og varð fræg fyrir. Smaragður er enn af hjartasteinunum sem er sagður svo öflugur að hann geti dregið að sér gæfu og velsæld en er um leið öflugur verndarsteinn. Hann er að vísu fágætari en hinir en fæst þó með blöndum, t..d í kristalsvantsflöskum.  Karnelían (Carnelian) er sannkölluð orkusprengja fyrir fyrstu þrjár orkustöðvarnar: rótarstöðina (grunnþarfir, jarðtengingu), hvatastöðina (frjósemi, sköpun og kynorka) og sólar plexusinn (viljastyrkur og kjarkur).  Til forna var karnelían notaður til að veita fólki aukinn kjark í ádeilum og hjálpa því að tala á öruggann og yfirvegaðan hátt.  Í dag er hann notaður til að gefa okkur spark í rassinn þegar kemur að því að klára verkefni, fara að hreyfa sig eða einfaldlega koma sér af stað.  Þessi fallega glóandi steinn á að hjálpa til við að vekja upp kynorku en er líka tilvalin gjöf tengd frjósemi, t.d. fyrir þá sem standa í barneignum.  Blár Hávlít (Blue Howlite)  Hávlít er róandi steinn sem hjálpar til með afslöppun og svefn. Hávlít er oft tekinn og litaður með litarefni í ýmsum litum eins og í þessu tilfelli. Það á þó ekki að draga úr virkni hans, því að litaður blár hávlít er talinn hjálpa til við að muna og ráða drauma. Þessi sæmir sér vel á náttborðinu. Sódalít (Sodalite) fannst fyrst í Grænlandi árið 1811. Hann á að hafa örvandi áhrif á hugann og stuðla að auknu innsæi, athygli og hjálpa til við að mynda skoðanir og greina hluti og getur hentað vel þeim sem hafa áhuga á heimspeki. Hann tengir bæði í tjáningarstöðina og þriðja augað (innsæið okkar).  Bleikur Kalsít (Pink Calcite). Þessi fallega bleiki steinn býr yfir mjúkri orku sem tengir við hjartastöðina. Samúð er sterkt einkenni bleiks Kalsíts (Pink Calcite) og minnir hann okkur á sjálfsást, ást á öðrum lífverum og að öll erum við partur af einni heild.  Fullkominn steinn fyrir þá sem vinna í að opna hjartað og minnka spennu og kvíða.  Pírít (Pyrite) fær nafn sitt úr grísku (pyr=eldur) en hefur í gegnum tíðina oft verið kallaður glópagull.  Þessi einstaki málmsteinn tengir við sólar plexus og er innspýting af orku þegar kemur að viljastyrk, sjálftrausti og innblæstri.  Pírít er einnig tenging við gnægð og peninga og má vel nota pírít í þeim tilgangi að draga þessa hluti til sín. Stingdu honum t.d. í veskið eða í kristallanet (grid) heima fyrir. Sítrín (Citrine)  Nafnið Sítrín kemur frá franska orðinu citron (sítróna). Þessi guli orku- og gleðigjafi tengir beint við sólarplexus, orkustöð viljastyrkjar og stjálfstrausts. Hann örvar sköpun og ímyndunarafl og hjálpar þér að ná markmiðum þínum. Sítrín er fullkominn fyrir þá sem vinna í að auka sjálfstraust sitt og kjark og komast í betra andlegt jafnvægi.  Malakít (Malachite) myndar skemmtilega tengingu bæði við hjartastöðina og sólar plexus, sem er óvenjuleg blanda. Hann er kröftugur steinn sem á að hjálpa til með sjálfsvirðingu, sjálfsvilja og að standa við skuldbindingar í formi góðvildar og fyrirgefningar. Malakít á að vera einn öflugasti steinninn í vernd gegn neikvæðri orku. Heimildir um notkun malakíts hafa fundist allt frá 3000 fyrir Krist í Egyptalandi, þar sem hann var m.a. mulinn niður í duft og notaður sem augnskuggi. Athugið þó að Malakít inniheldur kopar og er því ekki æskilegt að setja hann í vatn og drekka. Reykkvars með Sítrín (Smoky Citrine) Reykkvars og sítrín mynda heilandi blöndu með jarðtengingu reykkvarsins og krafti og orku sítrínsins. Reyksítrín er hjálplegur þegar kemur að birtingamyndum í veraldlegum skilningi.   Andakvars með Límonít (Spirit quartz with Limonite) Það er stundum talað um að kristalla- og steinategundir birtist okkur þegar við mest þurfum á þeim að halda. Það á vel við andakvars, sem komst fyrst í mannshendur árið 2001.  Andakvars (Spirit quartz) er ákaflega fallegur og öflugur steinn. Uppbygging hans er einn langur, oddhvass kristall sem er þakinn mörgum litlum kristöllum. Talið er að þessi uppbygging magni krafta hans og töfra. Gulur Andakvars er í grunninn ametýst sem litast hefur af náttúrunnar hendi með límonít. Hann er sagður orkusprengja fyrir sólar plexus og fullkominn fyrir þá sem vinna í sjálfstrausti og valdeflingu.  Nafnið andakvars kemur þó ekki frá andlegum tenginum heldur fær hann nafn sitt frá fjólubláum, afrískum rúðuhreinsi sem ber nafniðsSpirit, en hann er svipaður á litinn og fjólublár andakvars.  Andakvars er aðeins að finna í Suður-Afríku. Hematít (Hematite) Hematít er mjög öflugur steinn sem tengir við rótarstöðina. Hann virkar líkt og akkeri, dregur okkur aftur niður á jörðina þegar við erum orðin týnd í hugsunamynstri sem þjónar okkur ekki. Hann getur verið góður fyrir þá sem hugsa of mikið um fortíð eða framtíð. Í sumum aðstæðum er hematít of kröftugur í jarðtengingu, þá er gott að grípa í reykkvars eða svartan Túrmalín í hans stað. Mandarínukvars (Tangerine quartz) Mandarínukvars er glær kvars með þunnu lagi af hematít. Þessi fallegi kvars tengist hvatatsöðinni þar sem við vinnum m.a. með sköpun í öllum sínum myndum. Í hvatastöðinni má líka finna kynorkuna okkar og sköpun nýs lífs. Þessar fallegu mandrínukvars nálar eru fullkomnar í kristallanet (grid), sérstaklega tengt sköpunarkrafti og barneignum.  Malacholla er blanda af chrysocolla og calachite.  Steinn sem stuðlar að jafnvægi. Crysocholla ber í sér kvenlæga orku og malachite karlæga. Þessar tvær tegundir orku mætast í þessum steini og mynda gott jafnvægi.  Flúroít (Fluorite) er kristall sem á að skýra hugann og hreinsa til í höfðinu. Flúorít er t.d. góður á skrifborðið og hjá tölvum til að hjálpa til með Flúorít með ráðandi grænan gefur tengingu við hjartað en ráðandi fjólublár tengir við krúnustöð.  Labradorít (Labradorite) er töfrandi steinn sem í þjóðsögum Inúíta var talinn vera frosin norðurljós enda lýsandi blár og gulur. Labradorít er allur um jákvæðni, hann er talinn fæla burt neikvæða orku og er oft talinn einn sterkasti verndari steinaríkisins. Í þessum fallega bláa steini má finna glampandi bláa og gula fleti. Labradorít tengir við þriðja augað, innsæjið okkar og á að hjálpa okkur að auka meðvitund og nálgast hlutina með opnum hug. Lapis Lazuli. Þessi fallega blái steinn á sér langa sögu alla leið aftur forn-egypta sem notuðu hann ekki aðeins sem skart heldur muldu hann líka niður sem meðal og augnfarða. Nafnið kemur frá forn Persíu (lazhuward) sem þýðir blár. Í gegnum tíðina hefur lapís verið tengdur konungdómi og er m.a. sarkófagi Tútankamóns fagurskreyttur með lapís.  Þessi konunglegi steinn tengir við tjáningarstöð og þriðja auga. Hann er eins konar gátt að sögum, fortíð og fyrri lífum og er fallegur steinn sem á skilnn hvers konar stall. Hann sæmir sér m.a. vel á altari.  Nafnið kemur frá Selene, gyðju tunglins. Selenít (Selenite) er sannkallaður englakristalll sem tengir við þriðja augað, krúnustöð og efri orkustöðvarnar. Hann hjálpar okkur að tengja við hærra sjálf og andlega hjálpara og leiðsögumenn. Afar hreinsandi og verndandi kristall sem má jafnvel nota til að hreinsa aðra steina og kristalla.  Selenít er tilvalinn í hugleiðslu og til notkunar í verndandi kristallanet (grid) m.a. í glugga til að halda óþægilegri orku úti. Tigers eye og red tigers eye hjálpa við að fá skýra sýn á hlutina, taka eftir smáatriðum og sjá réttu leiðina m.a. í ákvarðanatöku.  Tengir við sólarplexus og er oft tengdur við gnægð eins og Pírítinn.  Rautt tengir við lægri orkustöðvar, rótar- og hvatastöð. Á að vera örvandi og gefa innblástur og hvatningu.  Mookaite Jaspís fylgir fyrstu þremur orkustöðvunum, orkuskot fyrir sálina. Jákvæð orka, viljastyrkur, tenging við tíðni Jarðarinnar.  Sjálfsstyrkur, sjálfsvilji, hægt að virkja sólarplexus með að pressa honum að orkustöðinni. Hann er karrigulur með smá vínrauðu í. Svartur Tourmaline er gjarnan sagður rokkstjarna kristalsheiminsins enda af fróðum talinn sérlega öflugur verndari gegn skaðlegum geislum farsíma- og tölvunotkunnar. En ekki síður gegn allri neikværðu orku og óvild. Stilltu honum upp við hlið tölvunnar, hafðu hann með farsímanum, saumaðu hann innan á klæði þín. Og hafðu einn í einu horninu á heimili þínu. Svartur tourmaline er sagður “möst have” í heimi kristallanna nú á tímum mikils áreitis og neikvæðrar orku. Það er gaman að segja frá að kristallar eru til í öllum stærðum og gerðum og öllum verðflokkum. Óndanlegan fróðleik er að finna um kristalla á netinu. 

Listamaðurinn Snorri Ásmundsson fékk þann heiður að vígja nýtt Boðefnagallerý Systrasamlagsins sem opnað var á kanónukvöldi 8. nóvember síðastliðinn. Í gallerýinu sýnir Snorri magnað málverk af gömlum meistara jógafræðanna, Yogi Bhajan sem margir - einkanlega úr jógaheiminum-  þekkja vel. En burtséð frá því þá stendur málverkið fyrir sínu og myndi sóma sér hvar sem er. Líkt og það gerir í Systrasamlaginu. Málverkið er til sölu en líka einstakar eftirprentanir. Þær fást aðeins í 30 eintökum. Verðið á málverkinu er 500 þús kr. Eftirprentun, A3, er á 15 þús kr. Það er bæði til sölu í Systrasamlaginu og í netverslun okkar. HÉR. Sýning Snorra í Systrasamlaginu stendur til áramóta. Sýningarstjóri Boðefnagallerýsins er Anna Kristín Þorsteinsdóttir Ágóði Systrasamlagsins af sölu listaverka / eftirprentanna rennur til þróunnar og uppbyggingar Boðefnabarsins.  

Flestir vita að engifer er frábær lækningajurt með mikla sögu. Fáa óraði fyrir að vísindi nútímans væru í þann mund að leysa úr læðingi sönnun þess að engifer er líklega besta lausnin gegn offitufaraldrinum og tengdum sjúkdómum sem nú geysa um allan heim. Vitað er fyrir að engifer er bólgueyðandi, verkjastillandi, góður fyrir meltinguna og hitagefandi. Ný samantekt vísindarannsókna sem birtist í TIME fyrir skömmu upplýsir að fátt vinni jafn vel á offitufaraldrinum og engifer. Vísindamenn hafa þó ekki ennþá gefið upp hversu mikils magns sé best að neyta við offitu og tengdum sjúkdómum en eru í óða önn að finna út úr því. Greinin sem TIME leggur upp með er samantekt vísindarannsókna sem birt var í hinu virta vísindariti Annals of New York Academy of Sciences. Þar voru teknar saman 60 rannsóknir sem ýmist eru frumurannsóknir eða rannsóknir á mönnnum eða dýrum. Í það heila sýna niðurstöðurnar að engifer er ekki bara góður gegn offitu heldur “meiriháttar góður” við offitu, sykursýki (hjarta- og æðasjúkdómum) og öðru sjúkdómum tengdum offitu. Þessi orð eru höfð eftir einum af höfundum vísindagreinarinnar sem er starfsmaður kínverska landbúnaðarháskólans. Íslensk börn mjög þung Höfundar samantektarinnar í Annals eru nokkir og beindu sjónum sínum að ólíkum sjúkdómsmyndum (alls þremur) sem snúa að sykursýki 2 og hjartasjúkdómum. “Efnaskiptasjúkdómar eru vaxandi vandamál sem má líkja við heimsfaraldur,” rita höfundar greinarinnar og upplýsa um leið að þeir “herji á fjórðung íbúa jarðar.” “Offita er alheimsvandamál og eitt af helstu viðfangsefnum 21. aldarinnar. Offita getur haft alvarlegar afleiðingar, eins og háþrýsting, sykursýki af tegund tvö, hjarta- og æðasjúkdóma og margs konar krabbamein,“ segir Alma Björk Guttormsdóttir, MPH í lýðheilsuvísindum á vef hi.is en þar kemur líka fram að íslensk börn eru með þeim þyngri í Evrópu og að þróunin sé uggvænleg. Engifer sem heildarúrræði Af þessum sökum hefur vísindasamfélagið mikinn áhuga á mögulegu heildarúrræði gegn efnaskiptasjúkdómum, sem vel að merkja innihalda EKKI lyf. Og þar sem engifer er að verða þekkt stærð um allan heim, á sér langa og örugga sögu sem lækningajurt við ýmsum kvillum, líka efnaskiptasjúdómum er sú lausn bæði kærkomin og nærtæk. Þetta má þakka mörgum góðum plöntunæringarefnum og andoxunarefnum sem prýða vandaðan engifer. Engifer virðist hafa margskonar virkni og nefna sérfræðingarnir hvaða hlutverki hann gegnir við fitubrennslu. Dæmi um það er að engifer ýtir undir brennslu kolvetna og stjórnar insúlínnæmi. Ennig hefur verið sýnt fram á að engifer dregur úr oxun af völdum streitu (semsé hann dregur úr öldrun), er bólgeyðandi, lækkar kólesteról og blóðþrýsting. Það eru líka vísbendingar um að engifer dragi úr æðakölkun. Þó fremur fáar rannsóknir hafi verið framkvæmdar á mönnum en meira á tilraunastofum og dýrum, er ljóst að engifer brennir hitaeiningum og dregur úr hungri. Auk þess sem hann er tengdur lækkun kólesteróls, blóðsykurs, blóðþrýstingi, próteinum sem valda bólgum og lifrarheilsu. Engifer í stað salts? Þær tilraunir sem hafa verið gerðar á fólki hafa ýmist verið í formi taflna, hylkja, eða drykkja. Marie-Pierre St-Onge aðstoðarprófessor í næringafræði við Kólumbía háskólann segir að vísindin séu enn ekki búin að finna út hvaða form engifers virki best né hvaða magn þurfi til. “Rannsóknir á virkni engifers og öðrum lækningajurtum er að slíta barnskónum,” segir St-Onge sem kom að rannsóknum á engiferi árið 2012 og er ein rannsóknanna sem er til grundallar samantektinni. “En rannsóknir lofa mjög góðu, sérstaklega þær sem hafa verið gerðar á rannsóknarstofum og á dýrum,” segir St-Onge. Þar til meiri þekking liggur fyrir segir St-Onge að fólk ætti að vita að engifer er sannarlega andoxunarríkur og bólgueyðandi og það að hafa hann sem hluta af fæðunni sé afar gott. Jafnvel sé það ekki ekki galin hugmynd að byrja á því að minnka saltið og auka magn engifers í mataræði okkar. En skammtastærðir koma innan skamms. Áhugavert. Heimildir: hi.is/offita_islenskra_barna_eykst_hratt onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/nyas.13375/abstract time.com

Líkt og þegar fitan hvarf svo gott sem úr mataræði okkar munaði mjóu að kornið hyrfi líka. Sem betur fer rataði sannleikurinn aftur til fólksins og kornið í hinum ýmsu myndum fær aftur að njóta sín á matardisknum. Vísindi nútímans hafa sannað að kornið er okkur lífsnauðsynlegt. Eitt af þeim allra mögnuðustu, sem næstum varð undir í kornfóbíunni, er hið kærkomna hafrakorn, sem er líklega einn magnaðasti orkugjafi náttúrunnar og styður að hafragrauturinn á ennþá mikið erindi. Þegar við mörg hver hugsum um hafragraut kemur Skotland upp í hugann. Í það minnsta skoski hafragrauturinn (Scottich porridge). En hugurinn leitar líka til villtra rauðra hafra, tegundar sem vex víða í Afríku, Ástralíu og Asíu, þeirra sem upphaflega voru notaðir í lækningaskyni. Annars þrífast hafrar best í temrpuðu loftslagi Evrópu. Þar sem sumardagarnir eru langir, loftslag kalt og mikil rigning. Mikil rigning gerir það að verkum að hafrarnir þrútna út með náttúrulegum hætti og ná að mynda bústna gullna hafra. Í samaburði við annað korn eru hafrar mjög mjúkir. Þeir innihalda mikið beta-glúkan, efni sem losnar úr læðingi þegar þeir eru lagðir í bleyti. Efnið sem gefur þeim þessa einstaka og nánast rjómakenndu áferð. Áferðin færir þeim líka sætleika sem minnir um margt á dökka bragðið af hlynsírópi. Það eru margar aðferðir til að uppskera og vinna hafra. Þegar hýðið hefur verið fjarlægt situr kornið eftir. Það eru þessir heilu og ósnortnu. Þeir eru mjög vinsælir og í raun útbreiddari en valsaðir eða malaðir. Flögur sem við þekkjum sem haframjöl er kornið sem búið er að vinna í smærri einingar og fást ýmist fínir, grófir eða miðlungs malaðir. Til búa til hinn hefðbundna skoska hafragraut er notast við hafraflögur. Þær eru hægsoðnar í vatni og sjávarsalti og mikilvægt er að hræra í grautnum með spurtle (viðarsprota) réttsælis. Í þeim flokki (og öðrum) er keppt á Golden Spurtle sem er hið eina sanna HM í hafragrautagerð sem fer fram í skosku hálöndunu ár hvert í október. En við systur tókum einmitt þátt í Golden Spurtle í fyrra með afar góðu árangri. Mest framleiddu hafrarnir í heiminum í dag eru hins vegar valsaðir hafrar, eða hafraflögur þar sem “júmbó” kornið hefur verið valsað í flögur. Þá er búið að margvinna hafranna, þ.e. þeir eru fyrst skornir og síðan valsaðir. Það er hins vegar nýrra undir sólinni að notast haframjöl til að baka úr, eins og kex og kökur og fleira til.   Hafrar gefa bestu orku sem hugsast getur! Hafrar eru í raun undursamlegt korn. Ríkir af trefjum, járni og steinefnunum magnesíum og sinki. Allt sem heldur líkama okkar gangandi og góðum. Beta glúkanið í höfrunum er vatnsleysanlegt og svo magnaðar trefjar að þær stjórna því hvernig kolvetnunum er skammtað út í blóðið. Þær hægja í raun á skömmtunarferlinu og færa líkamanum jafna og góða orku yfir lengri tíma. Eiginlega bestu orku sem hugsagt getur. Þetta einstaka ferli er í raun andsvar við öllu því sem nú er að gerast í mataræði nútímamannsins og hefur valdið okkur miklum vandræðum og jafnvel heilsubresti. Þessar einstöku trefjar draga einnig úr fitusöfnum í líkamanum. Í ljósi alls þessa styrkja (helst ekki of mikið unnir) hafrar ónæmiskerfið og auka hæfni þess til að vinna gegn sýkingum og slæmum bakteríum. Glópulín er prótein sem aðeins er að finna í hafragrjónum í jurtaríknu. Það er einstakt og sama prótein og er að finna í kjöti, mjólk eða fiski. Hafrar lækka kólesteról og draga úr blóðþrýstingi og minnka þannig þrýsting á hjartavöðvann. Hafrar eru glútenlausir frá náttúrunnar hendi en geta smitast af öðru glútenríku korni ef þeim er t.d. sáð í sama farveg og hveiti (sem er mjög algengt). Þeim getur líka verið spillt í gegnum mölunarferlið t.d. þegar þeir eru settir í gegnum mölunarvél sem einnig malar annað korn sem inniheldur glúten. Í lækningaskyni hafa hafrar líka verið notaðir á húð, til að draga úr t.d. exemi, í krem eða baðvatnið. Og ekki má gleyma að seyði af höfrum, gjarnan nefnt Avena sativa (sem þýðir hafrar) og er vinsælt náttúrulegt svefnmeðal. Hafrar eru í raun óendanleg uppspretta næringar og undursamlegra uppskrifta.  Það er ærin ástæðan til að borða t.d. hafragraut daglega og jafnvel sem snakk fyrir svefninn. Gaman er að segja frá því að alþjóðlegur dagur hafragrautsins er 10. október og við í Systrasamlaginu bjóðum upp á frían cappuccino með öllum lúxushafragrautunum okkar millli 9-10 þessa daganna. Að minnsta kosti út otkóber

Mikil kefírbruggunarbylgja er á Vesturlöndum enda nú vitað og þekkt að afurðir úr kefír eru iðandi af lífi og talað er um að þær séu miklu öflugri en allar meltingarpillur. Nýlega var greint frá því í fréttum að Bretar hefðu ekki undan að framleiða afurðir úr mjólkurkefír og sjaldan hefur sést eins mikið úrval drykkja úr vatnskefír í hillum verslanna, altsvo í erlendum verslunum. Þá ferðast kefírgrjón til bruggunnar manna í millum sem aldrei fyrr. Í ljósi alls þessa er gaman að segja frá því að nafnið kefír er dregið af tyrkneska orðinu keif, sem þýðir góð tilfinning. Kákasusgerillinn er skiljanlega vinsæll Þið kannist sjálfsagt mörg við mjólkurkefír, sem á rætur í Kákasus fjöllunum. Rannsónir hafa sýnt að mjólkurkefír inniheldur 30 stofna af góðgerla en litla systir hans, vatnskefír um það bil helmingi færri. Þó gerir það vatnskefír að einum vinalegasta, frísklegasta og jafnvel bragðbesta meltingardrykk sem hægt er að brugga. Í ljósi umræðunnar um skort á góðgerlum og stöðugum melingarvandamálum alltof margra er ekkert nema skiljanlegt að kefír sé orðinn jafn vinsæll. Vinsældir kefírs stafa ekki síður af því að það er mjög auðvelt að brugga úr honum allskyns guðdómlega drykki. Mun einfaldara en t.d. úr frænda hans, kombucha sem þarf meiri tíma og klapp. Úr vatnskefirgrjónum, sem henta vel vaxandi hópi grænkera, er létt verk að brugga heima hjá sér undursamlega gosdrykki sem heilu fjölskyldurnar geta skipt út fyrir aðra drykki með góðri samvisku. Kefír hefur lengi verið notaður í evrópskum og asískum alþýðulækningum vegna þess hve margvísleg góð áhrif hann hefur á heilsuna. Kefirgrjón eru í raun blanda af bakteríum og sveppum. Með því að koma mjólkurkefírgrjónum í samband við mjólkursykur má búa léttsýrða mjólk og sprelllifandi jógurt en með því að tengja vatnskefír (góðum) sykri, ávöxtum og allskyns hollustu verður útkoman frábærlega spennandi drykkir. Semsé mjólkurkefír þrífst á mjólkursykri úr þeirri mjólk sem við þekkjum best, kúamjólk en líka geita- eða sauðamjólk. Þó hefur sumum snillingum tekist að gera skemmtilegar afurðir úr hrísgrjóna- og kókosmjólk með því að næra mjólkurkefírinn á mjólkursykri inn á milli. Vatnskefír dafnar hins vegar best á lifandi syrkri, t. d. lífrænum reyrsykri. Kókossykur eða hlynsíróp henta síður vantskefír, nema þá til að bragðbæta drykkina, ef vill. Einstök virkni kefírs Það er ærin ástæða til að taka upp samband við góð kefír. Ef hans er neytt oft, helst daglega, getur hann haft mjög góð áhrif á heilsu okkar. Kefír styrkir ónæmiskerfið enda inniheldur hann gnótt efnasambanda og næringarefna sem efla ónæmiskerfið. Gerlarnir eru fjölbreyttir og margir. En einn þeirra alveg einstakur. Hann nefnist Lactobacillus Kefiri og vinnur gegn mörgum skaðlegum bakteríum og má þar t.d. nefna E. Coli. Þessi góðgerlahópur kemur jafnvægi á ónæmikerfið og er bókstaflega sagður “skúra” burtu vondum bakteríum. Annað sérstakt við kefírinn eru fjölsykrur sem nefnast kefiran sem rannsóknir hafa sýnt fram á að vinni gegn Candida sveppasýkingum, sem margir eru að kljást við. Rannsóknir hafa líka tiltekið að bæði mjólkur- og vantskefír geta unnið á magasári, bakflæði, ristilbólgu, niðurgangi, hægðarregðu, sýkingu í meltingarvegi og einnig er talið að hann fyrirbyggj krabbamein í blöðruhálsi og ristli. Heilsudrykkir úr kefír ýta einnig undir heilbrigðan blóðþrýsting, blóðsykursjafnvægi og hafa góð áhrif á geð. Engu að síður er nokkur munur á mjólkur- og vatnskefír hvað varðar næringu. Líkt og mjólkin geymir mjólkukefír kalk og magnesíum, sink, A-vítamín og B 1, B12 og B7, prótein og kolvetni. Vatnskefír hefur hins vegar lágan sykurstuðul og leysir glúkósa hægt og örugglega út í blóðráðsina. Kosturinn við vatnskefír, sem er auðvelt að hafa vegan, er að búa má til úr honum allskyns skemmtilega,persónulega og nærandi gosdrykki. Sjálf brugga ég engiferdrykki og sítrónudrykki sem slá öllum gosdrykkjum sem ég þekki við og eru svo sprelllifandi að það er með hreinum ólíkindum. Möguleikarnir í kefírbruggun eru því óendanlega margir og spennandi. Að því sögðu vil ég nota tækifærið og benda á að þótt kefírbruggun sé einföld er oft kúnst að byrja og koma sér upp rútínu. Því er gott að fá sterka byrjendaleiðsögn. Mörg góð stuðningmyndbönd eru á netinu en það jafnast ekkert við Námskeið í bruggun vatns- og mjólkurkefír sem haldið verður brátt í Systrasamlaginu, ekki fyrsta sinn. Eigum öfrá pláss eftir á námskeiðið. Látum hér fylgja tvær ómótstæðilegar uppskriftir af vatnskefír: Engiferöl úr vatnskefír Gert eftir að búið er að virkja kefírinn. Sjóðið saman: 2 bolla vatni ¼ - ½ bolla sneiddum lífrænum engifer (styrkur eftir smekk) ¼ bolla rapadura, lífrænum sykri ½ tsk salt Sjóðið við lágan hita í 10 mínútur. Látið standa í 20 mínútur. Sigtið og kælið. Færið þá blönduna í 2ja lítra glerílát.  Fyllið næstum upp með köldu vatni. Bætið þá við 3 til 4 msk af vatnskefír. Smellið lokinu á og geymið á dimmum stað t.d. í eldhússkáp í sólarhring. Gott er að breiða viskastykki yfir ílátið. Eftir það ætti blandan að vera farin að bubbla. Eftir 24 klukkustundir þarf að sigta blönduna og skilja kefírinn frá. Gott er að byrja á því að setja yfir í 1 stóra glerkönnu (sem þægilegt er að hella úr) og færa svo yfir á t.d. 2 x 1 lítra flöskur. Skiljið eftir smá pláss efst til að bæta við smávegis af sykurvatni því kefírinn er sjálfsagt búin að éta upp mest af sykurbragðinu (blöndu af rapadura sykri og vatni). Ekki er verra að geyma á dimmum stað í sólarhring í viðbót. Kælið í nokkrar klukkustundur og bingó, drykkurinn tilbúinn. Geymist vel í lokuðu íláti / flösku í ísskáp. Önnur sykurblanda, dæmi: Í 1 lítra má t.d. blanda 2 msk hrásykur, 1 msk kókossykur, ½ msk molassi, ¼ tsk salt.  Góður grunnur í engiferöl. Dæmi um aðrar spennandi blöndur: Ylliblóm og sítróna. Blóðappelsínur og timían. Endalausir möguleikar. Kefír með lífrænni sítrónu Gert eftir að búið er að virkja kefírinn. Innihald: 750 ml vatn 3 til 4 msk lífrænn hrásykur Virkjuð kefírgrjón, sirka 3 msk 2 lífrænar sítrónur Blandið saman sykri og vatni. Leysið upp og hellið í hreina smellukönnu. Kreistið safann úr sítrónunum (1 og ½ er góð í 750 ml) og hellið safanum af þeim út í sykurvatnið. Setjið aðra sítrónuna sem búið er að kreista út í vatnið. Bætið við kefírgrónunum. Hrærið vel saman. Lokið krukkunni og geymið á dimmum stað í eldhúsinu í 24 tíma (prófið ykkur áfram). Sigtið þá frá sítrónur og kefírinn og setið á flösku (með smellutappa) og látið standa á dimmum stað í aðrar 24 stundir. Nú er kefírinn tilbúinn en best er þó að kæla hann vel áður en hann er drukkinn. Eftir á má alveg bæta við meiri sítrónu, sætu eða jafnvel engiferi. Allt eftir smekk. En sjón er sögu ríkari og því mælum vi eindregið með frábæru námskeiði Heiðu og systra þriðjudaginn 23ja okt.

Við eigum máske ekki peningatré en það má sannarlega segja að innra með okkur vaxi hamingjutré. Dópamín, serótónín, oxytocin og endorfín skipa þann dásamlega kvartett sem heldur okkur réttu megin í lífinu. Margt getur haft áhrif á virkni þessarra boðefna. Líka við sjálf. Hvað við gerum og borðum. Fremur en að vera í farþegasætinu, eru til margar leiðir til að setjast í bílstjórasætið og leysa þau úr læðingi. Það hefur sjaldan verið vinsælla en einmitt nú að sækja í eigin boðefnabrunn. Það er alltént klárt að það að vera í náttúrulegu jákvæðu ástandi hefur mælanleg áhrif á lífsgæði okkar, afköst og velferð. Hér eru nokkur helstu boðefnin og hvernig mögulegt er að nýta sér þau í hag, án þess að taka eitthvað sérstakt inn: Dópamín Dópamín ýtir undir að við finnum okkur leið að markmiðum okkar, þrám og þörfum. Dópamín gefur okkur ánægjustrauminn og styrkinn, þegar við náum að leysa það úr læðingi. Slugs, frestunaráratta, sjálfsefi og doði eru nátengd litlu magni dóapamíns. Rannsóknir á rottum sýna að þær sem búa yfir litlu dópamíni velja alltaf auðveldari leiðina og borða minna. Þær sem hafa hins vegar meira dópamín leggja mikið á sig og borða helmingi meira. Þær eru jú orkuboltar. Til þess að halda góðu flæði dópamíns fer best á því að brjóta stóra markmiðið niður í smærri einingar og fagna litlu áföngunum. Að halda reglulega upp á litlu sigrana viðheldur góðu dópamínflæði. Og í stað þess að leggjast í dópamín “timburmenni” er vænlegt að byrja svo fljótt sem unnt er á næsta verkefni og vinna það með sama hætti. Þannig vinna t.d. góðir stjórnendur. Þeir fagna vissulega þegar stóru markmiðunum er náð en gæta þess líka að halda upp á, hrósa og svo framvegis, á leiðinni. Serótónín Serótónín er merkilegt boðefni og virkast þegar við finnum til okkar. Einmannaleiki og þunglyndi sýna sig þegar skortur er á serótóníni. Lítið magn serótóníns í líkamanum er sagt ein helsta ástæðan þess að fólk sýnir af sér andfélagslega hegðun. Barry Jacobs sérfræðingur í taugavísindum við Princeton hefur útskýrt að flest þunglyndislyf beini sjónum að framleiðslu serótóníns. Heilinn er merkilegt fyrirbæri sem greinir oft ekki á milli raunverulegra minninga og ímyndunnar en í báðum tilfellum getur hann framleitt serótónín. Þetta er líka ein af ástæðum þess að það t.d. að iðka þakklæti nýtur vaxandi vinsælda. Það kallar fram það góða og minnir okkur á að við séum einhvers virði. Ef þú þarft t.d. á serótónín orkuskoti að halda miðri streitutíð, gefðu þér tíma til þess að rifja upp góðar minningar.  Það er annars margt hægt að gera til að auka magn serótóníns. Fyrir utan að iðka þakklæti, eða hugleiða á eitthvað gefandi, ýta útivist og sólböð undir aukningu serótóníns. Það á líka við um D-vítamín í skammdeginu, ásamt B6 og B12 vítamínum. Og svo er annað að koma sterkar í ljós sem er að ef’ þarmaflóra okkar er heilbrigð er serótónínið margfalt öflugra. Þar skipta næringarrík fæða og drykkir og inntaka vinalegra meltingargerla miklu máli. Auk þess sem serótónín eykur getu okkar til að melta mat og halda okkur í heilbrigðri líkamsþyngd. Ásamt dópamíni er serótónín sagt mikilvægasta boðefnið. Oxytocin Oxytocin er það boðefni sem hefur með nándina og traustið að gera og ýtir undir heilbrigð sambönd. Það leysist úr læðingi m.a. við. kynlíf en líka þegar konur fæða börn og gefa brjóst. Þekkt er að dýrategundir hafna afkvæmum sínum þegar oxcytocin flæðið er blokkerað. Oxytocin ýtir undir tryggð og félagslega færni og styrkir bönd. Oft er talað um oxytocin sem “knús” boðefnið. Því sé gott að faðma eins mikið og nokkur kostur er. Dr. Paul Zak “taugahagfræðingur” (líka þekktur sem Dr. Love) segir snertingu og faðmlag auka oxytocin í líkamanum og draga um leið úr streitu og styrki ónæmiskerfið. Það sé því góður siður að faðma fólk fremur en að taka í hönd þess. Dr Zak mælir með átta faðmlögum á dag. Endorfín Það losnar um endorfín þegar við fáum verki og finnum sársauka. Endorfín er náttúrlegt verkjalyf en dregur líka úr hræðslu og kvíða. Vellíðan eftir átök á borð við langhlaup, lyftingar, hjólreiðar, orkugefandi jóga, eða aðra áreynslu stafar af flæði endorfínis. Endorfín er að mörgu leyti líkt morfíni því það dregur úr sársaukaskynjun. Semsé hreyfing og líka hlátur eru einföldustu leiðirnar til að losa um endorfín. En líka tilhlökkun eða það að vera á leiðinni að gera eitthvað spennandi.  Það er þó margt annað og fíngerðara í lífinu sem leysir endorfín úr læðingi, t.d. það að gefa eftir og láta sig fljóta. Þar sem flot er ekki hreyfing heldur slökun, hugleiðsla og vellíðan getum við að auki undið ofan af okkur og dregið um leið úr skaðlegum þáttum streituhormóna. Og það er aldrei of oft kveðið að næringarrík fæða gerir það líka. Þá hefur það sýnt sig að ilmir af lavender og vanillu eru tengdar losun endorfíns. Rannsóknir hafa líka gefið vísbendingar um að dökkt súkkulaði og kryddaður matur leiðbeini heilanum um losun endorfíns. Svo það er góð hugmynd að hafa dökkt súkkulaði (cacaó) og góða kjarnaolíu innan seilingar þegar þú vilt losa um þetta notalega boðefni.  

Lífræna regnbogasilungsolían frá Virdian hefur vakið umtalsverða athygli enda eina sinnar tegundar í heiminum. Þessi regnbogasilungsolía á uppsprettu í vatnasilungi sem kemur úr ósnortinni lífrænni danskri ferksvatnsuppsprettu. Óhætt er a segja að breska bætiefnafyrirtækið Virdian sé eitt mest skapandi í sínum geira í dag. Til vitnis um það er fjöldi verðlauna og viðurkenninga fyrir frumlegar og vandaðar vörur. Á þessu ári og þvi síðasta hlotnaðist þeim m.a. viðurkenning fyrir bestu heilsudrykkina á Natural & Organic, stærstu evrópsku heilsusýningunni og árið 2016 var Virdian valið fyrirtæki ársins á sömu kaupstefnu. Um regbogasilungsolíuna er áhugavert að upplýsa að vinnsla hennar hefur engin áhrif á lífríki vatnsins sem fiskurinn er veiddur í. Vistsporin er líka færri en gengur og gerist enda fiskurinn veiddur og unnin á saman stað. Framleiðslan byggir því á grænum stöðlum og ferskvatnsuppsprettan tryggir fullkomna gæðastýringu á umhverfisþáttum. Síðan fara fiskflökin að sjálfsögðu í matargerð til bestu veitingastaða á Norðurlöndum og annað sem til fellur er notað sem næring í lífrænan búsakap. Við hreinsun á fiskiolíum er gjarnan notast við bleikiefni, efni til að eyða lykt, gerisneyðingu og eimingu sem raskar náttúrulegum fitusýrum fisksins. Því er frábært að sjá hvernig með metnaði og hugviti má auka gæði góðrar næringu. Útkoman er að fitusýrurnar eru seldar í neytendaumbúðum eins og þær koma fyrir í fisknum. Regnbogasilungsolían frá Virdian er lífrænt vottuð af Soil Association, sem er eitt virtasta vottunarmerki heims. Olíunni er tappað á flöskur á innan við klukkustund eftir vinnslu. Niðurstaðan er lífræn jómfrúar regnbogasilungsolía. Semsé frábær uppspretta fitusýra. Og þar sem ferksvatnið er laust við eiturefni og þungamálma skilar það ennþá meiri gæðum. Því eins og gefur að skilja er ekki hægt að votta sjávarafurðir almennt vegna mikillar mengunar hafsins. Heilsugæði góðrar fiskiolíu: Eins og flestir vita er vönduð fiskiolía uppspretta lífsnauðsynlegrar næringar sem geta unnið gegn ýmsum krónískum sjúkdómum. Góð fiskiolía er einstök uppspretta omega 3, einómettaðra fitusýra, (ω-3 PUFA), eicosapentaenoic sýru (EPA) og docosahexaenoic sýru(DHA). Við neyslu frásogast ω-3 PUFA strax frá meltingarveginum inn í frumuhimnurnar þaðan sem hún sinnir allskyns mikilvægum hlutverkum, þar með talið breytingum í frumumhimnum, genatjáningu, hjarta- og æðum, ásamt þvi að draga úr bólgum 1. ω-3 PUFA gegnir mörgum mikilvægum hlutverkum sem m.a. snúa að kynheilbrigði, þungun, brjóstagjöf, jafnvægi á blóðsykri, hjarta- og æðasjúkdómum, heilbrigði liða og húðar, vitsmunum, ofvirkni og athyglisbresti. Í síðari tíma rannsóknum hefur komið fram mikill skortur á omega 3, einómettum fitusýrum í mataræði nútímamannsins á meðan ofgnótt er af omega 6. Það ýtir undir marga sjúkdóma þar með talið bólgusjúkdóma 2.  Vönduð omega 3, íkt og er að finna í regnbogasilungsolíunni sem neytt er reglulega getur dregið úr þessarri þróun og rétt af hlutföll sem eiga að vera 2 á móti 1, (2 af omega 3 og 1 af omega 6), en ekki öfugt. Hér eru nokkur áhugaverð dæmi: Hjarta- og æðaheilsa. Tengsl eru á milli neyslu á ω-3 PUFA og hjarta- og æðaheilsu í 25 vísindalegum rannsóknum. Þar kemur fram að skortur á ω-3 PUFA, sérstaklega í formi DHA, var tengd hættu á kransæðasjúkdómum. 3 Fjölmargar rannsóknir styðja að neysla fiskolíum í formi bætiefnist verndar okkur gegn hjartasjúkdómum. Geðheilsa – Skortur á ω-3 PUFAs og mikið mangn ω-6 vs ω-3, eða öfugt hlutfall omega 3 og 6 hefur verið tengt allskyns geðrænum vandamálum. Omega 3 hefur mikil áhrif á mannsheilann og leikur lykilhlutverk í virkni tauga, þar með talið viðheldur hún himnum taugunga, heilbrigðum taugaboðum, nægum taugavökva og sveigjan- og teygjanleika, að auki myndun rafvirkni tauga og frumuviðtaka. 4 Verkir og bólgur- Rannsóknir á mönnum hafa sýnt að of mikil neysla á omega 6 í formi ω-6 PUFA ríkra grænmetisolía eykur framleiðslu cytokine sem veldur bólgum í líkamanum. Á meðan ω-3 PUFA ríkar fiskiolíur draga úr bólgum í líkamanum. Þessar miklu bólgur stafa af vestrænni fæðu sem inniheldur hátt omega 6 og lágt í omega 3 ýta. Þannig samsett fæða ýtir undir króníska sjúkdóma sem eru flokkaðir eru sem bólgur, verkir og sem sálfsofnæmissjúkdómar. 5 Vandaðar fiskiolíur geta leiðrétt þetta ójafnvægi og dregið úr verkjum og bólgum. Undir þetta falla m.a. liðagigt, bólgur í meltingarfærum, lupus, slímkröm, astma, ofnæmi, sóríasis, MS og offita. 6 Húðheilsa. Sýnt hefur verið fram á að bæði EPA og DHA draga úr skemmdum af völdum skaðlegra geisla sólarinnar (UV) og bólgum í húðfrumum. 7 Krónískt bólguástand liggur að baki sóríasis og exemi. Inntaka á ω-3 PUFA dregur úr því. 8  Það liggja svo bæði faraldsfræðilegar og klínískar sannanir að baki þvi að ω-3 PUFA ríkar fiskiolíur draga úr unglingabólum. 9. Heilsa barna: Niðurstöður rannsókna sýna að skortur á ω-3 PUFAs og/eða hátt hlutfall ω-6 vs ω-3 leika stór hlutverk í þróun margvíslegra vandamála, eins og einhverfu, ADD/ADHD, sykursýki 1 í börnun, offitu, endurteknum sýkingum í eyrum. 10. Sem fyrirbyggjandi aðgerð dregur inntaka á fiskiolíu á meðgöngu úr áhættu á ofnæmum í ungabörnum og síðar á ævinni. 11. Þetta er bara brot af því sem góð og vönduð ω-3 PUFAs úr fiskiolíu hefur áhrif á. En það áhugavert að upplýsa að fátt slær meira á sykurþörf en næringarrík olía sem fyllir gjarnan í “tómarúmið.” Lífræna regnbogasilungsolía fæst bæði fljótandi og í hylkjum. Sjá nánar hylkin. Sjá nánar fljótandi regnbogasilungsolíuna.

Hibiscus jurtin er ansi mögnuð og rannsóknir sýna að hún eykur hárvöxt, færir húðinni ljóma, dregur úr kólsteróli, er góð fyrir meltinguna og er meira að segja sögð “grennandi”. Hún einstaklega auðug af C-vítamíni og andoxunarefnum og ekki af ástæðulausu nefnd læknakólfur upp á íslensku. Jurtin er alveg ferlega bragðgóð í drykki ef hún er blönduð rétt. Ég veðja á að hibiscusdrykkir nái miklum vinsældum á næstu misserum. Whole Foods og margir aðrir í heilsubransanum eru á sama máli. Hitt eru svo að gömul náttúruvísindi jóganna sem fullyrða að hibiscus jurtin næri fyrstu og aðra orkustöðina einstaklega vel, eða orkustöðvarnar sem hýsa rótina okkar/jarðtenginguna og sköpunargáfuna. Það hangir auðvitað saman við það sem vestrænu vísindin styðja sem er að hún hefur góð áhrif á nýrnastarfsemina og æxlunarfærin, sem eiga einmitt uppruna sinn í fyrstu og annarri orkustöðinni. Þannig virkar hibiscusinn ekki bara fyrir líkamann heldur andann líka, eins og jógafræðin sjá heildarmyndina. Hreyfir við meltingunni Hibiscus (hibiscus sabdariffa / aqua de jamaica) er einstaklega fallegt blóm og í margra augum heilög jurt. Jurtin dregur úr hita í líkamanum og er því mjög vinsæll sumardrykkur fólks á heitari slóðum. Það fer hins vegar auðvitað eftir því hvernig jurtadrykkurinn er blandaður hvort hann hitar eða kælir. Það má vel blanda hibiscusblómið með hitagefandi jurt/um og draga það í ýmsar áttir. Hibiscusinn afar súr og minnir um margt á trönuber en er þó ekki eins samandragandi. Á vef Amercian Heart Association, eða bandarísku hjartasamtakanna kemur fram að læknakólfur lækkar blóðþrýsting svo um munar og Tuft háskólinn í Boston mælir með 3 glösum á dag af hibiscustei í nokkrar vikur til að ná góðum árangri. Aðrar rannsókir sýna að hibiscus lækkar kólesteról en jafnframt hjálpi það þeim sem þjást af sykursýki 2. Hibiscus hreinsar líka lifrina og vísindamenn frá Biochemistry við Chung Shan Medical og Dental College, í Taichung, Tævan segja hana draga úr vexti skæðra krabbameinsfrumna. Svo er kannski það sem margir horfa til; hibiscus örvar meltinguna og kemur þvaglátum í jafnvægi og ristli á hreyfingu. Þegar kemur á því að “grennast” er það vegna þess að jurtin hægir á upptöku sterkju og glúkósa. Það kemur til að því að hibiscusinn dregur úr framleiðslu amýlasa sem hamlar upptöku þessarra efna. Á þessu hangir sú staðreynd að við getum mögulega “grennst” með hjálp hibiscus. Heitur og kaldur hibiscus Margir hafa svosem bragðað frábæra kalda hibiscusdrykki hér á landi. Hann er þá gjarnan sættur svolítið og jafnvel bætt við hann limónum og myntu. Þá er hann ekki bara fallegur, heldur svalandi og bragðgóður partýdrykkur. Slíkur drykkur var einmitt opnunardrykkur Systrasamlagsins 15. júní árið 2013. Nú nærri fimm árum síðar er annar og mun heitari hibiscus drykkur að ná til margra í gegnum sama Systrasamlag. Þegar hibiscusjurtinni er mixað saman við heitar lækningajurtir og jurtamólk og hitaður svo úr verður latte, bleikur latte, gerast töfrar sem hreyfa við boðefnum líkamans. Alveg eins og þegar drykkur eins og cacao frá Gvatemala sem inniheldur X-faktorinn nærir inn að hjartarótum í orðsins fyllstu merkingu. Drykkur er líka matur er boðorð nýrra tíma. Heimild m.a. https://www.organicfacts.net/health-benefits/beverage/hibiscus-tea.html

Miklar framfarir á líkamlegri og andlegri heilsu uppgjafahermanna sem stunda jóga og hugleiðslu vekja nú mikinn áhuga vísindamanna. Þá gefa yfirstandandi rannsóknir á floti sterkar vísbendingar um að það geti unnið á áfallastreituröskun. Það var hið virta tímarit Time sem upplýsti um stórmerkar flotrannsóknir sem nú eru í gangi í nóvember 2015.